KAZANILMIŞ BAĞIŞIKLIK YETMEZLİĞİ SENDROMU (AIDS)
AIDS (Kazanılmış Bağışıklık Yetmezliği Sendromu) virüs yoluyla
bulaşan bir hastalıklar bütünüdür. Bireye HIV(İnsan Bağışıklık
Yetmezliği Virüsü) bulaşması sonucunda ,vücudun savunma gücü
zayıflar ve birey bazı mikrop ve hastalıklara sağlıklı
kişilerden daha duyarlı hale gelir. Sonuçta birden fazla
hastalık ve kanserlerin ortaya çıkması ile AIDS tablosu oluşur
ve hastalık mutlak ölümle sonuçlanır.
HIV nasıl bulaşır?
HIV kandan başka erkeğin sperminde,kadının vajina salgısında
bulunur ve cinsel ilişki sırasında vajinadan, penisten, anüsten
ve ağızdaki zedelenmiş doku ve çatlaklardan vücuda girerek
,erkekten kadına, kadından erkeğe, erkekten erkeğe,kadından
kadına bulaşır.
HIV ,hasta veya taşıyıcı anneden bebeğine, gebelik, doğum ve
emzirme sırasında bulaşır.
HIV taşıyan bir kişiden ,taşımayan diğerine , prezarvatif
kullanmadan yapılan her türlü cinsel ilişki ile mikrobun geçme
riski vardır.
HIV taşıyan kan yoluyla mikrop bulaşabilir. Kan ve kan ürünleri
,organ ve doku nakli ile ,traş bıçağı ,diş fırçası ve enjektör
paylaşımı ile ,kesici ve delici aletlar yolu ile bulaşır.
HIV bulaşmadığı durumlar
HIV günlük yaşamda aynı odada,aynı büroda ,sınıfta bulunmakla
,aynı havayı solumakla bulaşmaz.
Masum öpüşme ,dokunma,sarılma ,öksürük ,aksırık,tükürük ve el
sıkışmayla bulaşmaz.
HIV sağlam deriden geçemez
Yiyecek içecek çatal kaşık bıçak tabak telefon,çeşme musluğu
,tuvalet,duş ortak kullanımıyla bulaşmaz
AIDS günlük yaşamdaki olağan davranışlarla bulaşmaz.
Sivrisinek ve diğer böceklerin sokması ve hayvanlarla temasla da
bulaşmaz.
AIDS’ e yakalanan insanın vücuduna AIDS virüsü (HIV)
yerleşir.Vücutta HIV’e karşı 2-3 ayda antikorlar oluşur. Bu
antikorlar kan serumunda antikor testi (ELISA) yapılarak
saptanır.Test yaptırmak isteyen AIDS Danışma Merkezine
başvurarak bilgi almalı ve kendi iradesi ile test yaptırma
kararı vermelidir. Test anonim yapılır,ad ve adres alınmaz
.Testin pozitif oluşu ,kişinin AIDS ‘e yakalandığını gösterir.
Bu kişiye seropozitif veya HIV pozitif denir ve yaşamının sonuns
kadar virüs taşıyıcısı olarak kalır. HIV pozitif kişi hastalık
belirtileri yıllar sonra ortaya çıkıncaya kadar sağlıklı
görünür., fakat virüsü başkalarına bulaştırabilir
HIV virüsü insanın vücuduna girdiğinde en çok T4 adı verilen
beyaz kan hücrelerine yerleşerek çoğalır.HIV T4 hücrelerinin
ölümüne sebep olur.Bu hücrelerin ölümü vücut direncini azaltır
ve sonuçta AIDS hastalığının belirtileri ortaya çıkar.
AIDS hastalığının başlıca belirtileri şunlardır:
Gece terlemeleri
Sürekli ishal ve aşırı kilo kaybı
Koltuk altı, kasık boyun ve lenf bezlerinde şişlik
Öksürük ve akciğer şikayetleri
Uçuk ,zona ,ağizda pamukçuk
AIDS hastalarında yukarıda sayılan çeşitli belirtiler yanında:
Merkezi Sinir Sistemi hastalıkları
Kanser (Karpoksi Sarkomu,Lenfoma)
Bazı mikropların sebep olduğu enfeksiyonlar görülebilir.
AIDS tanısı konulan hastalar birkaç yıl içinde
ölmektedir.Hastalığın başlangıcında tedavide AZT(Zıdovudıne) ve
DDI gibi ilaçlar kullanıldığında yaşam süresi yıllarca
uzayabilir.
AIDS ‘e karşı aşı henüz bulunamamıştır.
AIDS ‘ten Korunma:
Cinsel ilişkilerde koruyucu Latex kondom kullanmak
AIDS virüsü taşımayan kişi ile karşılıklı sadakate dayalı ilişki
kurmak.
Kan naklinde AIDS testi yapılmamış ,kontrolsüz kan asla
kullanılmamalıdır.
Kullanılmış ve dezenfekte edilmemiş şırınga ,iğne,cerrahi
aletlar,jilet kesinlikle kullanmamalıdır.
Kuaför ve berberlerde traş,manikür ve pedikür sırasında
kullanılan aletler yoluyla hastalık bulaştırabilirler. Bunun
için işi yapanların çalışırken eldiven kullanmaları en iyisidir.
Ayrıca ellerin bol su ve sabunla yıkanması mikroplardann
arındırmanın en iyi yoludur. Eller yıkandıktan sonra Hibisel ve
Sporocıdın Losyon gibi bir antiseptik madde kullanılması uygun
olur. İşlem sırasında yaralanan ellere Batticne,Betadine, Isosol
,Polyod gibi antiseptik maddeler uygulanmalıdır.
AIDS virüsünü öldüren diğer dezenfektan maddeler:
Çamaşır suyu, Bacteranios D, Cidex, Mikrozid Liquıd, Hibisel,Setridif,
klorheksol, Lysoformin, Hylox, Presept, Betadine Gargara, Kodan
Tinktur Forte. Bu maddeler eczanelerde ,kullanışları
prospektüslerinde yazılı olarak satılırlar.
Cinsel yolla bulaşan hastalıklar eski çağlardan beri varolan ve
güncelliğini hiçbir zaman kaybetmemiş hastalıklar grubundandır.
İlerleyen değişik dönemlerde bu grupta yeni hastalıkların
güncellik kazanmalarıyla da halen giderek artan önemli bir tıbbi
ve halk sağlığı problemi olmaya devam etmektedirler.
Cinsel yolla bulaşan hastalıkların artış nedenlerine göz
atıldığında :eğitim yetersizliği,toplumun sosyoekonomik
yapısında meydana gelen bozukluklar(ahlak kavramındaki
değişiklikler, göçler,iç ve dış turizm,gittikçe zorlaşan,bazı
çevrelere göre de gittikçe kolaylaşan hayat şartları,uyuşturucu
ve alkol alışkanlıklarının artması gibi),fahişelik,gizli
fahişelik, eşcinsellik,genelev ve gizli buluşma yerleri ile
mücadele ve kontrollerin yetersizliği,ilaçlar ile gebe kalma
korkusunun ortadan kalkması gibi nedenler yer almaktadır.
CİNSEL YOLLA BULAŞAN HASTALIKLARDAN KORUNMA
Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan bireysel düzeyde korunmanın
en etkili yolu hastalık riski taşıyan şüpheli kişilerle (hayat
kadınları, hayat kadınlarıyla birlikte olduğu bilinen kişiler
,çok sayıda partneri olan ya da olmuş kişiler) ilişkiye
girmekten kaçınmaktır.
Ancak unutulmamalıdır ki bariz olarak şüpheli görünmeyen
birinden de hastalık bulaşabilir. O yüzden hakkında tam bir
bilgi sahibi olunmayan bir kişiyle ne kadar temiz görünürse
görünsün ilişkide prezervatif kullanmak şarttır.
Prezervatifler arasında latex yapılı olan ve spermisid içerenler
tercih edilmelidir. (çünkü spermisidlerde aynı zamanda
mikroorganizmaları etkisiz hale getirebilme özellikleri de
bulunmaktadır)
Prezervatif kullanımı yıllar boyu erkeklerin tekelinde ve
inisiyatifinde kalmıştır. Son yıllarda kadınların kullanımına
uygun olarak geliştirilen prezervatifler Amerika ve bazı Avrupa
ülkelerinde kullanılmaya başlamıştır.
Ne kadar etkili korunma olursa olsun cinsel yolla bulaşan
hastalıklar açısından herkes risk altındadır. Bu hastalıkların
çoğunda erken tanı ve tedavi hem kişinin sağlığının tekrar
oluşturulması ,hem de hastalığın daha çok bulaşmasının
engellenmesi açısından önemlidir.
Bireyin cinsel yolla bulaşan hastalıklar grubunda yer alan
hastalıkların genel belirtilerini bilmesi ve aşağıdaki
belirtilerden bir veya daha fazla olduğunda çekinmeden doktora
başvurması önemlidir.
Erkekler için: Genital akıntı, Genital bölgede siğil ,ülser tipi
lezyonlar, İdrar yaparken yanma, Şüpheli biriyle ilişkiye girmiş
olmak
Kadınlar için: Kasık ağrısı ve beraberinde akıntı, Tek başına
akıntı, İdrar yaparken yanma, Genital bölgede siğil,ülser tipi
lezyonlar, Şüpheli biriyle ilişkiye girmiş olmak
