|
DENİZCİLİK TERİMLERİ |
|
ABASO |
Alt
ve asagi [Abaso Gabya yelkeni] |
|
ABLI |
Seren ve bumba cundalarindan asagi iki tarafa inen
halatlar |
|
ABORDA |
Bir
teknenin digerine veya bir iskeleye yanasmasi |
|
ABOSA |
Bosayi tut veya geçici olarak durdur, bosaya vurmak |
|
ABRAMAK |
Kontrol altina almak, komutasi altinda tutmak, üstünden
gelmek |
|
AÇIKTA EYLENMEK |
Bir
teknenin sahilden veya iskeleden yada limandan açikta
beklemesi |
|
ADMIRALTI DEMIRI |
Çiposu kollarina dik ve hareketli eski sistem bir demir
cinsi |
|
AGANTA |
Zincir veya halatin kisa bir zaman süresi için elde
tutulup birakilmamasi [Aganta iskota, aganta borina
borinata] |
|
AGIZ KUSAGI |
Armuz kaplamanin en üst sirasi [bindirme kaplamanin da] |
|
ALABANDA |
Bordanin iç kismi veya dümenin 35° ye kadar basilmasi |
|
ALABURA |
Altüst olma, teknenin ters çevrilmesi |
|
ALAMA KÜREK |
Hep
birlikte kürek çekerken çekmeyi durdurmak için verilen
komut |
|
ALAMATRA |
Karadeniz'de imal edilen balikçi teknesi. |
|
ALARGA |
Açikta demektir. [Alargada bekle, alarga dur][Italyanca
largo] alargaya çikmak, [açiga çikmak] |
|
ALAY SANCAGI |
Isaret sancaklari ile donatilmaya, alay sancaklarinin
çekilmesi denir. |
|
ALBERABER |
Hep
birlikte kürek çekmek için verilen komuta |
|
ALESTA |
Hazir olmak, hazir olarak apikoda beklemek Alesta
tramola [Tramola etmeye hazir ol] |
|
ALTABASO |
Bir
yelkenin alt yakasi, alt ve asagi anlaminda da
kullanilir. |
|
AMORA YAKASI |
Dört köse bir yelkenin alt ve ön tarafindaki yaka [Karula
yakasi] |
|
ANA
GÜVERTE |
Geminin veya teknenin üzerinde yürünen en üstteki
güvertesi |
|
ANA
OMURGA |
Postalarin baglandigi, bastan kiça kadar uzanan agaç /
demir kisim |
|
ANELE |
Hareketli demir halka |
|
ANELE BAGI |
Aneleye yapilan bir çesit bag |
|
APAZLAMA |
Kemere istikametinden gelen rüzgar [Yelken seyri] |
|
APIKO |
Demirin vira edilisinde deniz dibinden kurtulup dimdik
durdugu vaziyet, veya dikkatli olarak beklemek. |
|
ARIYA |
Yelkenin, sancagin veya çubuklarin asagiya indirilmesi
[Ariya sancak, ariya kürek] |
|
ARMA |
Sabit donanim [Direkçarmihlari, istralyalar] |
|
ARMUZ |
Güverte ve borda kaplama tahtalarinin arasindaki çizgi [Armuztutmak,
armuz kaplama] |
|
ASKI MAPASI |
Bir
demir kaldirmak için bedenine konmus olan mapa |
|
ASIRTMA PRAÇERA YELKEN |
Kavançali seren yelkeni |
|
ASOZ |
Kaplama tahtalari için omurga ve bodoslamalar açilan
oyuklar. |
|
AVARA |
Gemi, bot veya tekninin yanasik oldugu yerden ayrilmasi
[Avara etmek] |
|
AYBOCU |
Zincirin irgat çalistirilarak asagi alinmasi,
indirilmesi |
|
AYI
BACAGI |
Yelkenlerin farkli kontralarda açilmasi [Pupa seyir] |
|
AYNALIK |
Kiç
bodoslama üzerine konan ve dümen igneciginin üzerine
kondugu tahta levha [Ayna kiçli tekneler] |
|
AYNALIK TAHTASI |
Bir
teknede kiç taraftaki havuzda otururken arkaya dayanmak
için konulmus olan tathta levha |
|
BABA |
Halat volta etmek için agaç veya metalden yapilmis
silindirik biçimde güverte veya rihtima baglanmis bir
eleman |
|
BABAFINGO |
Yelkenli bir teknede eger direk üç kisimdan ibaret ise;
en üstteki parça. [Italyanca: pappafico][Örnek: okul
gemileri] |
|
BADARNA ETMEK |
Bir
halatin asinmamasi için üstünün halat veya koruyucu bir
malzeme ile sarilmasi |
|
BAKLA |
Zincirin bir halkasi |
|
BALON-USTURMAÇA |
Halattan, hasirdan veya sentetik malzemeden yapilmis,
içi doldurulmus veya sisirilmis bir usturmaça çesidi |
|
BANDOLET |
|
|
BANDRA |
Milliyeti gösteren sancak |
|
BARBARISKA |
Tututlmakta olan bir halatin kaymamasi için yapilan bir
bag çesidi |
|
BASTINA |
Palangalarda kullanilan bir nevi dilli makara
[Karniyarik bastika] |
|
BASTON |
Ana
civadranin üzerinde ileriye dogru uzatilmis çubuk |
|
BAS |
Bir
teknenin ön ve ileri kismi |
|
BAS
BODOSLAMA |
Omurganin bas tarafindan teknenin basini meydana
getirmek için yukari istikamete dogru konulan agaç
parçasi |
|
BAS
KASARA |
Genellikle gemilerdeki bas tarftaki yüksek kisim |
|
BAS
OMUZLUK |
Kemere ile bas bodoslama arasindaki yuvarlak kisim |
|
BAS
PARIMA |
Bir
botun bas üzerindeki analeye baglanmis kisa halati |
|
BASLI |
Bastarafin kiça nazaran daha batik olmasi |
|
BASTANKARA ETMEK |
Tekneyi bir sahile beya kumsala bas taraftan oturtmak
veya yanastirmak |
|
BASÜSTÜ |
Bir
botun bastarafinda oturabilecek ve ayakta durulabilecek
platform |
|
BERMUDA ARMA |
Uzun bir direk üzerine yelken açmak için düsünülmüs arma
tipi |
|
BINDIRME KAPLAMA |
Armuz kaplamanin biribir üzerine konularak yapilma sekli |
|
BITA |
Madeni babalarin bir tanesine, halat ve zincirlerin
volta edilmesi için kullanilan silindirik madeni eleman |
|
BOCURUM |
Yelkenli teknelerde kiç bodoslama / kiç aynalik üzerinde
bulunan direge çekilen yelken |
|
BORDA |
Su
kesiminden yukarida kalan kisim |
|
BORDA FENERI |
Sancakta yesil, iskelede kirmizi olarak yakilan 112,5
açili fener |
|
BORDA ISKELESI |
Bir
tekneye girip çikmak için inip kalkabilen ve içeriye
alabura olabilen bir merdiven tipi [Pasarella] |
|
BOSA/BOSA TUTMAK |
Bir
halat veya zincirin bedeni üzerine bosa tutarak abramak |
|
BOS
ALAMAK |
Gevsek bir halati germek için fazlasini çekmek |
|
BOS
VERMEK |
Halati kaçirmak |
|
BRANDA |
Eskiden yelken yapilan bir cins kumas yada kumastan
yapilan ve gemicilerin hamak olarak kullandiklari yatak. |
|
BUMBA |
Yan
yelkenlerin alt yakalarini germek için kullanilan bir
cins seren.Yük gemilerinde yük aktarmak için ucuna
palanga takilan seren |
|
BURGATA |
Halat ve zincir ebadini ölçmek için kullanilan bir ölçü |
|
BÜKÜN |
Halatin veya bir yomanin saga veya sola dogru kollarinin
bükülmesi |
|
CAMADAN |
Camadan vurmak. Yelken alaninin küçültülmesi |
|
CAMADAN BAGI |
Bu
küçültmeyi yapmada kullanilan bir bag çesidi |
|
CAMADAN KALÇEALARI |
Bu
bagi yapmak için yelken üzerinde siralanmi ve yelkenin
her iki yüzünde bulunan bagciklar. |
|
CANKURTARAN SIMIDI |
Denize düsenleri kurtarmak için çok hafif ve yüzer
maddeden yapilmis, yuvarlak simit biçiminde ve bir
salvoya bagli aygit. |
|
CEVIZ |
Halatlarin ucuna tutabilmek için veya süs olarak yapilan
bir cins dügüm seklindeki isleme |
|
CIVADRA |
Teknenin bas tarafinda disariya dogru egik olarak uzanan
sabit seren, genellikle yelkenli teknelerde floklari
açmak için kullanilir. |
|
CUNDA |
Uç
demektir. Direk cundasi, seren cundasi, bumba cundasi.
Cunda yakasi: yelkenin seren yakalarina gelen uçlarina
denir. |
|
ÇALIM |
Geminin bas ile kiçi arasinda inik meyil veya kiç
tarafta su kesiminin altindaki dar kesim. |
|
ÇAMÇAK |
Teknede biriken suyu toplamak için tahtadan yapilmis bir
cins kepçe |
|
ÇARMIK |
Direklerin her iki bordasina baglanabilmesi için
gerilmis tel halatlar. |
|
ÇENE |
Omurga ile bodoslamamin birlestigi köse |
|
ÇIMA |
Halat, elincesi veya yomalarin uç kismi |
|
ÇIMARIVA |
Personelin tekne boyunca yanyana selamlama için
dizilmesi |
|
ÇIPO |
Özellikle admiralti demirinde bedenin üst kismindan
anelesinin altinda geçen kollara dik olarak baglanmis
hareketli veya sabit agaç veya metal kollar. |
|
ÇÖRDEK YAKASI |
Seren yakalarinin geriye bakan kisimlari, üç köse
yelkenlerdeki en üstteki pik yakasi |
|
ÇUBUK |
Ana
direklerin üzerine konulan ekleme direkler |
|
DABILBATIM |
Gemilerin karinasi yirtildiginda teknenin su almamasi
için postalarin iç tarafina ikinci bir kaplama konur ki,
bu iki kaplama arasindaki double-bottom denir. Bu bölüm
safra ve yakit deposu olarak da kullanilir. |
|
DENIZ DEMIRI |
Denizde ve rüzgarda hareketsiz kalan teknenin dalgalar
borda vermemesi için bastan veya kiçtan denize attiklari
koni seklindeki branda torba. |
|
DESE ETMEK |
Halatin veya zincirin iyice gerilmesi |
|
DINGI |
Bir
çifte kürekle kullanilan patalya |
|
DIREK FISTANI |
Diregin güverteye girdigi veya etrafina çevrilen kusak |
|
DOBLIN |
Bir
halatin iki çimasi arasindaki sarkik kisim |
|
DOBLIN ALMAK |
[Vermek, Tutmak] Bir halatin iki çimasinin gemide kalmak
üzere bordadaki veya sahildeki bir babaya iki, üç kez
sarilmasi |
|
DÖKÜNTÜ |
Deniz yüzeyine yakin kayalik kümeler |
|
DÖSEKLI |
Alti düz olan tekne |
|
DIRISA ETMEK |
Yön
degistirmek, rüzgarin dirisa etmesi, bumbayi dirisa
etmek |
|
DÜMEN |
Gemiyi istenilen yöne çevirmek için saç veya tahtadan
yapilmis olup kiç tarafa monte edilen yelpaze seklindeki
bir parça |
|
DÜMEN BASLIGI |
Yeke evini kusatmak - kuvvetlendirmek için dümen
saftinin etrafina geçirilen maden baslik [=dümen tasi] |
|
DÜMEN BODOSLAMASI |
Kiç
bodoslama |
|
DÜMEN BOGAZI |
Dümen yelpazesinden yukarida kalan kisim |
|
DÜMEN DOLABI |
Dümen yekesine bagli mekanizmasini çevirebilmek için
yapilmis olan aygit. |
|
DÜMEN DONANIMI |
Dümen yekesi ile dümen dolabi arasinda kalan tel halat
mekanizma, uskurlu saft ve kolar ile bunlarin geçtikleri
makarali sistemin tümüne verilen isim |
|
DÜMEN YELPAZESI |
Dümenin esas ana parçasi |
|
DÜMEN ZAVIYESI |
Dümen yelpaze sathinin omurga ile yapmis oldugu açi |
|
DÜMENCI PUSULASI |
Dümen dolabinin hemen önüne konulmus olan miknatisi
pusula |
|
DÜMENTASI |
Yekenin dümene baglandigi en üst kisim |
|
EGLENMEK |
Bir
teknenin stop ederek veya çok agir yol ile gidecegi yere
varmasi |
|
EL
DONANIMI |
Mekanik olan irgat gibi aygitlarin el ile çalisabilmesi
için yapilmis olan donanim |
|
EL
DÜMENI |
Kol
gücü ile bir taraftan diger tarafa basilan dümen |
|
EL
INCESI |
Bir
tekneden digerine veya sahile atilan ucunda kursun bir
agirligin ceviz ile kapli oldugu ve sonuçta bir halatin
baglanarak gönderildigi, parekete savlosu gibi incecik
bir halat |
|
EL
ISKANDILI |
Elektrikli iskandil olmayan teknelerde,derinlik ölçmek
için çimasina 5 kg lik bir kursun asilmis ve üzerine
kulaç taksimati yapilmis olan savlo |
|
FAÇA ETMEK |
Seren yelkenlerin bir taraftan prasya oldugu halde
kapatilmasi |
|
FAÇUNA ETMEK |
Badarnanin tel veya mürnel ile siki sikiya
baglanmasidir. |
|
FALAKA |
Iki
matafora cundalari arasinda bulunup can halatlarinin
baglandigi tel halat. |
|
FARS TAHTALARI |
Agaç bir teknenin sintine üzerindeki aralikli tahtalari |
|
FILIKA |
Savas gemilerindeki kürekli veya yelkinli tekneler |
|
FIRDÖNDÜ |
Zincirin gamba almamasi için aralara konan bir eksene
bagli olarak dönen iki yarim bakladan olusan kilit |
|
FIRENGI |
Güvertedeki suyun denize akitilabilmesi için yali
kütükleri üzerinden bordaya açilan oluklu delikler |
|
FLADOR |
Çarmihlarin gerilmesi için kullanilan sistem |
|
FLAMA |
Üç
köseli sancak |
|
FLASA |
Halati meydana getiren incecik ipler |
|
FLOK |
Bas
taraf çekilen üç köse yelken |
|
FORA ETMEK |
Bir
yere baglanmis olan halatin oradan çikartilmasi [Sivil
denizcilikte: MOLA] |
|
FRISKA |
Bütün yelkenleri camadan vurmaksizin kullanilabilcek
dercedeki sert rüzgar |
|
FUNDO (FUNDA) |
Demirlemek için verilen komut |
|
GABYA |
Ana
direk ile babafingo çubugu arasindaki çubuk veya yelken |
|
GAGA |
Demirin iki ucundaki tirnaklarin en uç kismi |
|
GAMBA ALAMAK |
Halatin veya zincirin kendi etrafinda dönmesi veya
burulmasi |
|
GENOVA |
Flok yerine çekilen çok daha büyük flok |
|
GERDEL |
Gemi ve teknelerde kullanilan tahta kova |
|
GIZ |
Kiç
direkteki kisa seren |
|
GOMINA |
Mil
uzunlugun 1/10 = 185 meter |
|
GÖNDER |
Ince düz ve uzunca olarak çekilmis çubuklar. [Sancak
gönderi, filika kanca gönderi, civadra gönderi] |
|
GÖZ
DEMIRI |
Bir
gemide kullanilan ana demirler |
|
GRADIN YAKASI |
Bir
yelkenin yan kenarlari |
|
GRANDI DIREGI |
Birden fazla direkli gemilerdeki en yüksek direk |
|
GULET |
Brig'ten küçük iki direkli hafif armali pruvasi
kabasorta armali, praçilaya benzer uskuna |
|
GURCATA |
Bir
direk üzerinde çanaklik kurmak için mauna kollari
üzerine omurgaya aykiri olarak yerletirilen kollar.
Yelken teknelerinde direkten inen istrelyalari açmak
için kullanilan kollar. |
|
GÜVERTE |
Gemilerde ve teknelerde bastan kiça kadar dösenmis tahta
veya madeni platform döseme |
|
GÜVERTE KAPLAMASI |
Güvertenin kaplanmasi için kullanilan malzeme |
|
GÜVERTE HATTI |
Güvertenin bordadaki izdüsümü |
|
HALAT |
Bitkisel sentetik veya çelikten yapilmis ve bükümlenerek
çesitli kollarda biribirlerine sarilmis, bükülmeye ve
çekmeye uygun urgan |
|
HALAT BOSA |
Demir atildiktan sonra demirin agirligini irgat
üzerinden almak için çimalari güvertedeki mapalar bagli
diger uçlarinda ceviz bulunan kisa halatlar. |
|
HAMLA |
Kürek çekilirken küregin bir periyot içindeki mesafesi
[Hamle] |
|
HAMLACI |
Kürekli teknelerde serdümene en yakin kürekçi |
|
HAVUZLUK |
Yelkenli veya kürekli bir teknede kiç tarafta topluca
oturulacak yer. |
|
HIRÇA MAPASI |
Zincirin zincirlikteki çimasinin omurgaya baglandigi
kilit |
|
HISA ETMEK |
Bir
seyi yukari kaldirmak. [Hisa sancak, hisa kürek] |
|
IRGAT |
Demir almada, halatlari dolayip gemiyi yanastirmada veya
karaya çekmede kullanilan, hidrolik, elektirikli,
istimli veya insan kuvvetiyle çalistirilan yatay veya
dikey mekanizma [Yatay ve manivela kuvvetiyle
çalistirilanlar = bocurgat] |
|
ISKAÇA |
Direk ve civadralarin alt baslarin alt baslarindaki
topuklarin yerine oturmasi için açilmis olan yuva |
|
ISKANCA |
Degistirmek [nöbet, vardiya, kürek] |
|
ISKARMOZ |
Kürekli teknelerde küregin baglanmasi veya oturmasi için
ay veya çelik seklindeki lumbar iskarmoz denilen
aygitlar |
|
ISKOTA |
Yelkenlerin iskota yakalarini kullanmak, yelkeni rüzgar
ile doldurmak için halat - palanga donanimi |
|
ISKOTA YAKASI |
Kabasorta yelkenlerde altyakalar; randa, pik veya
floklarda alt geri köse |
|
IÇ
OMURGA |
Postalari [bir ahsap teknede] omurgaya daha siki
baglamak için bastan kiça kadar uzanan ikinci bir omurga |
|
IGNECIK |
Dümenin kiç bodoslamaya baglanabilmesi için, erkek ve
disi olarak konmus olan mentese |
|
ISKANDIL |
Denizin derinligini ölçmek |
|
ISKANDIL KURSUNU |
Iskandil salvolarinin baglandigi agir kursun - agirlik |
|
ISKANDIL SALVOSU |
Iskandil kursunlarinin baglandigi isaretli salvo |
|
ISKARÇA |
Bir
liman veya koy içindeki kalabalik tekne gurubu, karisik
olarak demirlemis olan tekneler toplulugu |
|
ISKELE |
Teknenin sol yarisi veya gemiye girip çikmak için
kullanilan sürme veya inip kalkan merdiven |
|
ISKELE TAVASI |
Iskelelerin alt ve üstünde girip çikmada ilk basilan
platform |
|
ISPAVLO |
Katrasiz kendirden yapilmis iki kollu sicim [kirnap] |
|
ISTINGA |
Yelkenleri toplamak için kullanilan selviçe [Hareketli
donanim] |
|
ISTINGA ETMEK |
Yelkenleri toplamak |
|
ISTRALYA |
Direk ve çubuklarin cundalarinda bas ve kiça dogru inen
sabit arma, veya teknelerin postalarini bastan kiça
kadar birbirlerine baglayan kusak |
|
ISKAMPAVYA |
Harp gemilerinde personel tasimakta kullanilan motorlu
büyük filika |
|
KABASORTA ARMA |
Serenleri direklere dik ve kemere istikametinde olan
dört köse yelkenli arma |
|
KALASTRA |
Kuntra güvertelerin üzerine alinan filikalarin
oturtulduklari agaç veya metal kürsü |
|
KALOMA |
Demir üzerinde bulunan teknelerin denizde bulunan zincir
mesafesi. Bosluk ve rahatlik, tolerans, ölçülü |
|
KALOMA ETMEK |
Zincir gerektiginde daha fazla salmak, [Kaloma vermek] |
|
KANA RAKAMLARI |
Gemilerin çektikleri su derinligini göstermek için bas
ve kiç dikmeler hizasina sancak ve iskele taraflara
desimetre veya feet cinsinden çizilmis rakamlar. [Romen
ve italik] |
|
KANDILISA |
Yelkenleri yukari kaldirmak için kullanilan halat. |
|
KAPELE MUSAMBA |
Pusla, dümen dolabi, kaporta, vinç gibi kisimlarin
yagmur ve günesten korunmasi için yelken brandasindan
yapilmis kiliflarin geçirilmesi verilen emir. |
|
KAPLAMA |
Postalarin üzerine boyuna kaplanan saç veya tahtalar. |
|
KAPORTA |
Gemi veya tekne içindeki kapilara ve güverteden asagi
inis ve çikis merdivenlerinin üzerindeki kapali yerlere
denir. |
|
KARANFIL |
Pruva ve grandi diregicundalari arasindaki tel halat |
|
KARAVELE KAPLAMA |
Içi
kutrani disi armuz kaplama olan bir kaplama sekli. |
|
KARINA |
Bir
teknenin su altinda kalan islak kismi (dis kismi). |
|
KARULA YAKASI |
Bir
yan yelkenin direge yakin alt yakasi (kösesi). |
|
KASA |
Halatlarin çimalarina açilmayacak sekilde yuvarlak
sekilde yapilan ve dikisle emniyete alinan yuvarlak
büyük halkalar. |
|
KASARA |
Teknelerin bas orta ve kiç kisimlarinda güverteden daha
yüksek olan güvertelere veya kisimlara denir. |
|
KASTANYOLA |
Demir zinciri akarken durdurabilmek için irgat etrafina
konan demir veya çelik serit çember (bir çesit fren
balatasi). |
|
KAVANCA |
Herhangi bir seyi bir taraftan diger tarafa geçirmek
veya asirmak ya da bir yerden diger bir yere aktarmak. |
|
KEMERE |
Güveretenin dösenebilmesi için posta uçlarini
birlestiren enine (omurgaya dik) konan kisimlardir.
(yarim oalnina ÖKSÜZ KEMERE denir). |
|
KERTE |
Bir
dairenin 32'de biridir. (11 derece 15 dakika). |
|
KERTERIZ |
Herhangi bir maddenin bir tekneden olan yönünü miknatisi
veya cayro pusla ile tayin etmek veya ölçmek. |
|
KERYE |
Iki
halti birlestirmek için veya halatin çimasina geçici
kasa yapmak için [sadece madeni halatta] kullanilan
civatali mengene |
|
KIBLE |
Güney |
|
KIÇ |
Teknenin geri tarafi |
|
KIÇ
BODOSLAMA |
Omurgadan kiç taraf kaldirilan dik kisim [Agaç veya
maden] |
|
KIÇ
GÖNDERI |
Kiç
tarafta sancak çekilmesi için dikilmis olan gönder. |
|
KILIT |
12,5/15 kulaç zincir uzunlugu veya iki kilit zinciri
birbirine baglayan bir tarafi degirmi diger tarafi
harbili bir cins zincir baklasi. |
|
KINISTIN VALFI |
Gerektiginde bir tekneye denizden su almak için su
kesiminden asagiya konmus ve gerektiginde uzaktan açilip
kapatilabilecek valf. |
|
KOÇ
BOYNUZU |
Bas
ve kiç omuzluklar ile mataforalarin üzerinde bulunan ve
halat volta etmek için kullanilan boynuz seklinde iki
kulakli madenler. |
|
KOL |
Flasalarin bir tarafa bükülmeisi sonucu halatta elde
edilen elemanlar. Flasa gibi bütün halat boyundadirlar. |
|
KOLTUK |
Bir
teknenin aborda oldugu yere sikilmasi için bas ve kiç
omuzluklardan verdigi halat. |
|
KONTRA MIZANA DIREGI |
Mizana direginin gerisindeki direk |
|
KONTRA OMURGA |
Ana
omurganin asinmamasi için altina konan serit halindeki
parça. |
|
KONTRA TAVLON GÜVERTE |
Eski harp gemilerine ait bir güverte kati |
|
KONTRATA MIZANA DIREGI |
Kontra mizanadan sonraki kiç direk |
|
KÖRKAPAK |
Lumbuzlari içerden kapayan demir kapak |
|
KUNTRA |
Iskota yakasina baglanan iki inceden birisi iskota
olarak kullanildiginda digeri kuntra olur. Kontra kontr
kelimesinden gelme olup, karsi-zit-yedek anlaminda
kullanilir.Kuntra omurga, bodoslama-grandi-güverte gibi
Kuntra flok-kuntra mizana ve benzeri. |
|
KURT AGAZI |
Içinde halat geçmesi için güverte üzerinde bas ve kiç
omuzluklarina monte edilen demir yastiklar. |
|
KUTRANI KAPLAMA |
Ahsap diagonal (çapraz) kaplama |
|
KÜPESTE |
Güverte üstündeki borda kaplamasi. |
|
KÜREK LUMBARI |
Askeri filikalarda iskarmoz yerine küreklerin
oturtulduklari oyuk yerler (küpestede takazlik
tahtasinda). |
|
LAÇKA |
Bosver, bosalt, bosalmis gevsemis anlaminda. |
|
LALE HALATI |
Dümenlerin denizli havalarda düsüp kaybolmamasi için
dümen yelpazesinden geçip teknenin kiçina baglanan bir
ince savlo. |
|
LARMO |
Floklarin açildigi istralya. ( Bazen flok larmosu da
denilir). |
|
LAVA ETMEK |
Bos
al ve ger anlaminda bir emir. (Bosunu al) |
|
LAVRA DELIGI |
Bir
teknenin içindeki suyu askiya alip bosaltmak için
açilmis delik. (Genellikle kiç tarafta havuzlugun
altindaki kruzlu yerde). |
|
LIF |
Nebati halatin yapildigi malzemenin en ince parçasi |
|
LIGA CAMADAN |
Yelkeni küçült, camadana vur demektir. |
|
LIMBO |
Bir
seyin bir taraftan diger tarfa aktarilmasi. (Marmara
etmek sadece sivi içindir.) |
|
LIVAR |
Balikçi teknesinde baliklarin taze kalmasi için alt
tarafi denizle ilgili tahta havuz. |
|
LOÇA |
Demir zincirinin akmasi için açilmis deliklere
geçirilmis madeni oluk. |
|
LOKMA |
Zincirin baklalarinin ortasina takviye için konmus
parça. |
|
LUMBARA AGIZI |
Gemilere girip çikilan bordada açilan dört köse kapak. |
|
LUMBUZ |
Gemideki pencerelere verilen isim. |
|
MANIKA |
Bir
teknenin alt kisimlarina güverteden asagiya dogru
havalandirma için konulan genis boru. |
|
MAPA |
Sabit halka. |
|
MARTIN DEMIRI |
Çipo ve kollari ayni düzeyde ve kollari da beden
etrafinda dönebilen bir sistemdeki demirdir. |
|
MASTALYA |
Tahta legen. |
|
MASTORI POSTASI |
Bir
teknedeki en genis posta. |
|
MATAFORA |
Teknelerde veya sahilde filika veya botlarin
asilabilmesi için uçlarinda palanga bulunan aygit. |
|
MATAFYON |
Yelken ve tentelerin delik açildiginda yirtilmamasi için
delik etrafinin takviye edildigi aleminyum veya halat
yassi halka. |
|
MAYNA ETMEK |
Asagi indirmek (agir agir). |
|
MEME |
Demir kollarinin demir bedenine birlestigi noktanin alt
kismi. |
|
MEZESTRE |
Yariya kadar indirmek. |
|
MIL
[Deniz mili] |
Denizdeki uzunluk ölçüsü. (6080 feet = 1852 mt) |
|
MIZANA DIREGI |
3
direkli bir yelkenli gemide en kiçtaki direktir. |
|
NETA |
Muntazam, düzgün, tertipli veya emniyetli anlamina
gelir. |
|
NEVCET |
Hamak sarilan incelere denir. |
|
OMURGA |
Bir
teknenin postalarinin üzerine oturtulup baglandigi ve
bastan kiça kadar devam ettigi agaç/madeni parçalardir.
Genellikle küçük teknelerde yekpare olur. |
|
OMUZLUK |
Teknenin bas ve kiç tarafindaki 45 derecelik açi
civarindaki istikamet. |
|
ORSA |
Yelkenleri elden geldigi kadar rüzgarin estigi tarafa
yaklastirarak seyretmek. (Orsasina seyir) |
|
ORSA ALABANDA EGLENMEK |
Rüzgari bordaya alarak, yelkenleri birbirinin aksine
alip tekneyi yolundan alakoyup vakit geçirmektir. |
|
ORSA ALABANDA TRAMOLA |
Teknenin basini rüzgara alip bir kuntradan diger
kuntraya geçmektir. |
|
ORSA HALINDE |
Bir
teknenin mümkün oldugu kadar rüzgarin estigi cihete
yakin seyredisi. |
|
ORSA PUPA ÇEMBERI |
Bumbanin cundasina yakin ve iki tarafinda da mapa
bulunan madeni çember. |
|
ORSADA KAZANMAK |
Bir
teknenin orsa seyrinde az düsme yapip istedigi tarafa
gidiste kazanmasi. |
|
ORSAYA KAÇMAK |
Bir
yelkenli teknenin devamli olarak bas tutamayip rüzgar
üstüne kaçmasidir. |
|
ÖKSÜZ KEMERE |
Kemerenin ortadan kesilmis olarka yanda kalan kisimlari. |
|
PALAMAR |
Gemilerin rihtima veya iskeleye baglanmasinda halattan
daha kalin yomalara verilen isim. |
|
PALANGA |
Bir
halat ve anaz iki makaradan olusan kaldirma mekanizmasi |
|
PALAVRA GÜVERTE |
Eskiden harp gemilerinde toplarin bulundugu güverte |
|
PATALYA |
1-3
çifteye kadar kürekli ahsap teknelere harp gemilerinde
verilen isim. |
|
PATRISA |
Çubuklarin baglanmasi için cundalarindan asagi ve geriye
dogru inen ve tekneye baglanan sabit arma |
|
PIK |
Giz
veya serenlerin üzerine açilmis üç köse yelken. |
|
PIK
YAKASI |
Bir
yan yelkeninin üst ve kösedeki yakasidir. |
|
PIYAN |
Bir
halatin çimasinin açilip dagilmamasi için çomasina
ispavlo veya gircila ile yapilan bir çesit dügüm sekli. |
|
PORTUÇ |
Alet edevat veya boya gibi sair seylerin saklanmasi için
kullanilan dolap veya kamara gibi yerler. |
|
POSTA |
Üzerine kaplama tahtalarinin [veya saçlarin] tespit
edildigi agaç veya maden egriler [kaburga] |
|
PRUVA |
Bir
teknenin ön tarindan ileri istikameti. |
|
PRUVA DIREGI |
Birden çok direkli teknede ba taraftaki ilk direk. |
|
PUNTEL |
Güvertenin kuvvetlendirilmesi için alttan dikine konan
destek veya güverte üzerindeki vardevelalarin tutmak
için güverteye dik olarak konulan demir çubuklar. |
|
PUSLA |
Rota istikametlerini gösteren, kerteriz alip mevki
konmasina yardim eden miknatisi veya cayro devvaresi ile
çalisan seyir aletidir. |
|
PUSLA KARTI |
Pusla ibrelerinin üzerine oturtulmus derece veya kerte
taksimati bulunan daire seklinde bir karttir. |
|
PUSLA MIHVERI EKSENI |
Pusla kartinin merkezinin oturdugu ucu sivri bir
ignedir. |
|
PUSLA TASI |
Miknatisi puslalarda pirinç veya bakirdan yapilmis
(manyetik etkisi olmamasi için) yarim küre biçiminde içi
bos bir tastir. |
|
PUTA |
Koymak, donatmak (puta kürek). |
|
RADANSA |
Halatlarin çimalarinda kasa yapmakta kullanilan madeni
halka biçimindeki malzeme |
|
RANDA YELKENI |
Yelkenli bir teknede en geriye açilan yan yelkeni. |
|
RODA |
Kullanilmamis, açilmamis nebati halat sargisi. |
|
ROTA |
Geminin üzerinde gittigi çizgi. |
|
RUBA ETMEK |
Yelkenle rüzgari basa alarak tekneyi geriletmek |
|
RÜSVET GÜVERTE |
Yolcu gemilerinde filikalarin üzerine oturtuldugu
kalastralarin bulundugu güverte. |
|
RÜZGAR ALTI |
Rüzgarin estigi yönün aksi. |
|
RÜZGAR YAKASI |
Bir
yelkende rüzgarin estigi taraftaki yaka. |
|
RÜZGARÜSTÜ |
Rüzgarin estigi yön. |
|
SAFRA |
Bir
teknede denge saglanmasi için sintinesine konan agirlik. |
|
SAGANAK |
Rüzgarin eserken birdenbire siddetli esmesi. |
|
SALMA |
Bir
teknenin rüzgara veya akintiya bagli olarak dönmesi |
|
SALMA OMURGA |
Yelkenli bir teknede içerden indirilip kaldirilan madeni
veya agaç levha. |
|
SALPA |
Demirin deniz dibinden kurtulmasi, agirligini zincire
binmesi. |
|
SANCAK |
Bayrak veya teknenin sag yarisi, sag tarafi |
|
SANCAK ALABANDA |
Dümenin sancak tarafa dogru en çok basilabilmesi için
verilen emir. |
|
SANCAK GÖNDERI |
Kiç
tarafa güverteden sancak çekmek için dikilmis gönder. |
|
SARAVELE |
Yelkenin sarilmasi için verilen komuta denir. |
|
SAVLO |
Sancak çekmek için kullanilan 1,5 burgatalik ince halat |
|
SELVIÇE |
Yelkenli bir gemi armasindaki hareketli halatlar. |
|
SEREN |
Direkler üzerinde yelken açmak için ve isaret çekmek
için yatay olarak baglanmis gönder. |
|
SEREN YAKASI |
Yelkenlerin derene bagli üst kisimlari. (matafyon
yakasi). |
|
SIG
SU |
Denizin (genellikle sahil kismina yakin) herhangi bir
kisminda teknelerin seyretmelerine uygun olmayacak
sekilde az su bulunan pek derin olmayan yerlere denir. |
|
SILYON FENERI |
Gece ve karanlikta gemilerin seyir halindeyken pruva ve
grandi direkleri cundalarinda yaktiklari ufkun 20
kertelik bir sahasindan berrak havada en az 5 milden
görülebilen ve pruvadaki grandiye nazaran daha asagida
olan fenerlerdir. (Beyaz renklidirler). |
|
SINTINE |
Bir
teknenin su altinda kalan islak kisminin iç tarafidir. |
|
SIS
ISARETI |
Siste seyir halindeki gemilerin birbirlerine durumlarini
belirtmek üzere düdükle verdikleri isaret. |
|
SIS
KAMPANASI |
Demirde veya samandrada yatan gemilerin siste
mevkilerini belirtmek için çaldiklari kampana |
|
SIYA |
Kürek çekerekn tekneyi geriye itmek için verilen komut. |
|
SOGRA [SOKRA] |
Armuz kaplamada, kisa gelen kaplama tahtalarinin
uçlarinin birlestigi yerdeki çizgi. |
|
SUGA ETMEK |
Vira edip sikistirmak. (Suga kastanyola, suga civata
vb). |
|
SU
HATTI |
Teknenin gövdesinde islak yüzeyle kuru yüzeyi arasinda
meydana gelen çizgi. |
|
SÜBYE ARMALI |
Direklerinde seren yelkenleri olmayip sadece yan
yelkenleri bulunan tekneler. |
|
SÜLYEN |
Yeni konan yada raspa edildikten sonra temizlenmis olan
çelik veya demir saçlar üzerine koruyucu bir astar
olarak sürülen genellikle kirmizi renkteki boya |
|
SÜRME OMURGA |
Salma omurga da denilebilir. [Ana omurga bedenine açilan
bir yariktan asagi yukari hareket ettirilebilen tahta
veya madeni levha seklindeki omurga olup
yelkenliteknelerde yelkenle seyir aninda devrilmemek
veya rüzgar altina düsmemek için kullanilir] |
|
SAPKA |
Direklerin üst uçlarina geçirilmis yuvarlak tabla |
|
SEYTAN ÇARMIHI |
Iki
halat arasina agaç basamaklarla yapilan bordadan
sarkitilan merdiven |
|
TALVEK HATTI |
Bogazlarda ortadan geçtigi varsayilan hat |
|
TARAK GEMISI |
Limanlari ve geçitleri derinlestirmek için kepçeli
olarak yapilmis özel gemi |
|
TAVA |
Borda iskelelerinin altinda ve üstünde durulacak yer
[Iskele tavasi] |
|
TAVLON GÜVERTE |
Çok
güverteli gemilerin üsten itibaren asagiya dogru besinci
güvertesi. Eski harp gemilerine ait bir güverte kati |
|
TAYFA |
Ticaret gemilerindeki gemiciler |
|
TENTE |
Güverteyi yagmur ve günesten korumak için güverte
üzeriene açilan branda veya baska bir malzememden
yapilmis örtü |
|
TENTE OMURGASI |
Tentenin orta kismina ve altina konulan agaç |
|
TERSANE |
Gemi yapilan fabrika, tezgah veya sanayi merkezi |
|
TIRENTI |
Bir
halatin çekilen çimasi |
|
TIRNAK |
Demirin kollarinin ucundaki tirnak seklindeki kisim |
|
TOKA ETMEK |
Bir
seyi yerine kadar kaldirmak [Sancak toka etmek, isaret
toka] |
|
TRAMOLA |
Yelkenle seyirde rüzgarin bir kontradan diger kontraya
önce pruvanin geçmesi ile yapilan dönüs |
|
UÇKURLUK |
Bir
sancagin direk veya rüzgar üstü tarafindaki yakasindaki
takviye edilmesi için geçirilen beyaz renkli serit. Bu
taraftaki yakaya uçkurluk yakasi ve içinden geçirilen ve
iki ucunda da kanca bulunan salvoya da uçkurluk salvosu
denir. |
|
USKUNA |
Pruva diregi kabasorta armali, grandi diregi sübye
armali iki direkli yelkenli tekne |
|
USTURMAÇA |
Bir
birinin üzerine veya rihtima yanasan teknelerin
bordalarinin göçmemesi veya boyalarinin bozulmamasi için
araya koyduklari agaç,i lastik, plastik veya halatlardan
yapilmis olan, balon, silindir biçimindeki yastik. |
|
VARAGELE |
Iki
nokta arasinda gerilmis olan kuvvetlice bir halat
üzerinde hareket eden bir makaraya bagli sepet veya
iskemle donanimli insan ve esya tasimak için kullanilan
donanim. |
|
VARDAVELA |
Teknelerin küpestelerinde ve borda iskelelerinde
personelin korunmasi için dikilmis bulunan sabit veya
yatar kalkar puntellerin üzerine yatay olarak geçirilmis
demir veya agaç tiriz. |
|
VARDAVELA PUNTELI |
Küpestelere konmus olan agaç veya demir sabit veya yatip
kalkan punteller. |
|
VARIL |
Mancana büyüklügündeki madeni fiçi |
|
VELEDIBARKA |
Firtinali havalarda pruva ana istrelyasi üzerine açilan
flok. |
|
VELEISTRALYE YELKENI |
Pruva direginden sonra gelen direk üzerine açilan yan
yelkenin sereni |
|
VELENA |
Direkler arasindaki istrelyalar üzerine açilan üçgen
seklindeki yelkenler. |
|
VENTO |
Bumbalari ve mataforalari bir taraftan diger tarafa
dirisa edebilmek ve sabit tutabilmek için cundalarindan
alinan halatlar. Bu halatlar gerekirse palangalara da
baglanir. |
|
VINÇ |
Gemiye yük alip vermede kullanilan, ambar agizlarina
yakin olarak konmus hidrolik - elektirk veya istimle
açilan makineler. |
|
VIRA |
Vidayi, civatayi, irgat veya vinci çevirmek sarma
yönünde verilen komut. |
|
VIYA |
Gemiyi veya tekneyi istenilen rotaya döndükten sonra,
istenilen yöne seyredilmesi için verilen komut. |
|
VOLTA |
Bir
halatin babaya veya biteye bir kez dolastirmak |
|
VOLTA ALMAK |
Halatin veya demir zincirinin biribirine dolasmasi |
|
YAKA |
Yelkenlerin köselerine ve yakalarina denir. |
|
YAKAMOZ |
Su
içinde isik biriktirebilen tekhücrelilerin total yansima
halinde isildamasi |
|
YALPA |
Teknenin sancaktan iskeleye, iskeleden sancaga
dalgalarin bordadan alinmasi ile sallanmasi |
|
YALPA OMURGASI |
Teknelerin yalpalamasini azaltmak için karina kismina
bastan kiça dogru uzunan omurga biçimindeki çikinti. |
|
YAN
YELKENLER |
Yarim serenler ve gizler üzerine açilan yelkenler ile
flok ve valenalar |
|
YARIMOTURAK |
Kürek çekerken ayak dayanilan agaç puntal [yatay] |
|
YASLAMAK |
Bir
teknenin harket kabiliyetini kaybederek, akinti veya
rüzgar etkisi ile bir rihtima veya baska bir tekne
üzerine düsmesi |
|
YEKE |
Dümen basina takilip dümenin istenilen tarafa basilmasi
için kullanilan demir veya agaçtan yapilmis kol. |
|
YELPAZE |
Dümenin su içindeki en genis kismi |
|
YOMA |
Genellikle kalin halatlara denir. |
|
YÜRYA |
Bir
palanganin tirentisini veya bir halatin elle çekerken
üzerine yatarka mola vermeksizin çekmek |
|
ZINCIR MAKINASI |
Zincirlik ile üst güverte arasinda zincirin arasindan
geçtigi madeni boru. |
|
ZINCIRLIK |
Teknelerin bas tarafinda basaltinda demir zincirlerinin
muhafaza edildigi yer. |
|
ZIRH GÜVERTE |
Eski zirhli harp gemilerinde mermilerin delip geçmemeis
için konann çelik güverte |
|
ZOKA |
Uç
tarafinda sarimsak dilimi biçiminde kursun bulunanan bir
çesit balik iginesi [olta] |
